รูปส่วนใหญ่ถ่ายโดยวิชัย ปอน และฉันถ่ายเองบ้าง
ฉันทำคลาส Communication and Leadership เป็นครั้งที่สี่ คราวนี้เป็นครั้งแรกที่ฉันให้เด็กๆ นำเสนอ Odyssey Plans ก่อนแล้วถึงไปค่าย พบว่าการได้พูดคุยกันในกลุ่มเล็กก่อนสร้างความไว้เนื้อเชื่อใจ ทำให้เด็กมากันครบทุกคน ไม่มีอิดออดหรือต่อรอง และพลังงานเรากับเด็กก็ดีกว่าค่ายอื่นๆ มูบอก Sequence มันสำคัญจริงๆ
วันแรก
ตอนพักที่ปั๊ม พี่อาทิตย์ คนขับรถคณะ ถามฉันว่าอ.กลับวันจันทร์เหรอ ฉันบอกไม่นะ กลับวันอาทิตย์ ฉันถือใบจองรถอยู่พอดี เปิดดู พบว่าฉันเขียนวันที่จองรถผิดจริงๆ โชคดีมากที่พี่อาทิตย์ถาม และคุณตี๋และพี่อาทิตย์ก็ว่างมารับเราวันอาทิตย์พอดี โชคดีที่รอดตัวไป!!
 |
| พี่แก้วคือคนด้านหน้า |
เมื่อไปถึง ถ่ายของขึ้นรถหกล้อ คนขึ้นรถครบ รถออก รถกระบะของวิชัยที่เป็นรถเสบียงออกไปก่อน
หัวหน้าอุทยานฯ หน้าตาใจดี กำลังคุยเรื่องติดตั้งไฟฟ้าอยู่ หันมาดูแลเรา คนที่มานำเสนอเรื่องติดตั้งไฟเสนอให้เราไปอ่างเก็บน้ำพระปรง ฉันและมูตัดสินใจจะไปลองที่ใหม่ๆ เราเลยไปที่นั่นแทน ช่วงที่คุยกับหัวหน้า มีดราม่าว่าผู้หญิงที่มาเสนองานกับหัวหน้าอช. ถามแบบตัดสินเราเมื่อได้ยินว่าฉันอยากได้ที่ไม่มีไฟฟ้า คลื่นโทรศัพท์ เพราะอยากให้เด็กได้สัมผัสกับที่ๆ ไม่เคย เจ๊ถามว่า "มันจะไม่เกินไปหน่อยเหรอคะ" ฉันสัมผัสได้ว่าถูกตัดสิน แต่ไม่สนใจ เพราะว่ามีเรื่องที่กังวลมากกว่าคือหาที่ตั้งแคมป์ให้ได้ และมูก็วีนกลับไปแล้ว
รถวิชัยขึ้นเขาไป เราติดต่อไม่ได้เพราะไม่มีคลื่นโทรศัพท์ ฉันโทษตัวเองว่าน่าจะรีบโทรหาวิชัยเลย จะได้อยู่ด้วยกัน
 |
| วาดโดยวิชัย |
เมื่อไปถึงอ่างเก็บน้ำ มันเป็นอีกบรรยากาศหนึ่ง เหมือนมาทะเลน้ำจืด จุดที่เรากางเต็นท์ไม่มีไฟฟ้า แต่มีคลื่นโทรศัพท์ยกเว้นดีแทค เราให้เด็กเลือกจุดกางเต็นท์ เค้าเลือกตรงลานโล่งๆ แทนที่จะใกล้ๆ ต้นไม้ แล้วก็กางใกล้ๆ กัน เหมือนสลัมน้อยๆ
เจ้าหน้าที่น่ารักมาก ต่างจากคนก่อนหน้าราวกับฟ้ากับเหว ทำความสะอาดห้องน้ำให้เราก่อน อนุญาตให้เราใช้สำนักงานทำกิจกรรม
ระหว่างนี้ก็ติดต่อวิชัยไม่ได้เพราะบนเขาไม่มีคลื่น ฉันลุ้นจนเหนื่อยว่าเย็นนี้ เราจะมีรถเสบียงเพื่อทำอาหารไหม ฉันได้แต่ส่งกระแสจิตไปให้วิชัย โทรหาคนขับรถหกล้อ เขาบอกว่าส่งคนขึ้นไปตามอยู่
ในที่สุดวิชัยก็มาถึง บอกว่าข้างบนเขา (ที่ๆ เราจะไปแล้วเค้าไม่ให้ไปบอกว่าไม่มีน้ำ) น้ำเยอะมากเลย คิดว่าพวกเราไม่ตามไปเพราะหลบฝน แต่มันนานจัดจนเริ่มเอะใจก็เลยลงมา
ใหม่ ทีมงานวิชัย จุดเตาถ่านให้เด็กและหุงข้าวให้ เด็กๆ ทำอาหาร เด็กๆ เตรียมอาหารกันมาเองเยอะมากเพราะกลัวอด มีผักมาด้วย ฉันสุ่มจัดกลุ่มทำอาหารให้ กลุ่มละห้าคนตามขนาดหม้อสนามที่หุงข้าวแล้วพอดีคนห้าคน ฉันสุ่มให้เพราะอยากให้เด็กได้เจอขอบของตัวเองเวลาที่ทำงานกับคนที่ไม่คุ้นเคย
ในที่สุดก็ได้กินและทำกิจกรรมตอนกลางคืนของมู ชื่อ "ด้านมืดของฉัน" ให้ทุกคนมาแชร์ด้านมืดของตัวเอง รวมถึงฉันและมู หลายเรื่องที่เด็กๆ เอามาแชร์เป็นเรื่องที่สำคัญสำหรับเขาจริงๆ หลายคนก็เอาเรื่องผิวๆ มาแชร์ ซึ่งทำให้มูต้องถามถึงรายละเอียดเพิ่ม ฉันคิดว่าความสามารถในการยอมรับด้านมืดของเราเป็นส่วนสำคัญที่ทำให้เราพัฒนาตัวเองได้ ถ้าเราไม่ยอมรับด้านมืดของเรา เช่น ด้วยการเอ่ยถึงมัน ด้านมืดนั้นก็เหมือนเป็นผีมาหลอกเราอยู่เรื่อยไป จะมาเมื่อไหร่ก็ไม่รู้
เด็กคนหนึ่งพูดว่าด้านมืดของเค้าคือเค้าทะเลาะกับพ่อตั้งแต่เด็กๆ ระดับบอกตัดพ่อตัดลูก พอมาเรียนคลาสนี้แล้วรู้สึกว่าควรจะพูดกับพ่อดีๆ ฉันปลื้มใจที่เด็กคิดได้เอง เพราะฉันไม่เคยสอนเรื่องศีลธรรมตรงๆ ในคลาส มีแต่เรื่องการฟัง Empathy การรู้จักตัวเอง เอาเข้าจริง มนุษย์ทุกคนมีความดีอยู่ในตัวเองหรือรู้จักความดีอยู่แล้ว คือ เวลาทำเรื่องไม่ดี มันจะมีความรู้สึกตุ่ยๆ ขึ้นมาโดยไม่ต้องคิด ถ้าไม่ติดที่ความคิดเข้าข้างตัวเองหรือเป็นโรคจิต (Sociopath) ศีลธรรมเป็นสิ่งที่รู้ได้เองเมื่อเราเป็นปกติ คือ ไม่เศร้าจัด เครียดจัด ป่วยหนัก
กลางคืนไม่ร้อนมาก ฉันเหนื่อยเพราะลุ้นมาทั้งวัน และประจำเดือนมา เลยยิ่งเพลีย มูบอกมันเป็นเควสของพี่หญิงด้วย ฉันเป็น control freak ชอบควบคุม ต้องการให้สำเร็จอย่างมาก โดยเฉพาะเมื่อมีคนอื่นมาเกี่ยวข้อง นึกถึงข้อความตอนเช้าว่า Relax. Nothing is under your control. จักรวาลก็เมตตาฉันจริงๆ ที่ส่งข้อความมาให้แต่เช้า ฉันได้ใช้ประโยคนี้เตือนตัวเองทั้งวัน
ฉันบอกมูว่า ค่ายไหนที่เด็กมีปัญหา ด้านอื่นของค่ายจะราบรื่น แต่ถ้าค่ายใด เด็กราบรี่น การติดต่อจะมีประเด็น งวดนี้มีปัญหาเยอะจนฉันท้อและคิดว่าไม่ทำแล้ว
เที่ยงคืนครึ่ง ได้ยินเสียงกีต้าร์ของเด็กๆ ทั้งๆ ที่บอกแล้วก่อนเลิกวง จะลุกไปเตือนก็ขี้เกียจ ก็ปล่อยและค่อยไปเตือนตอนเช้าอีกรอบหนึ่ง
วันที่สอง
ฉันตื่นมา ก็คว้ากระบอกน้ำและกาแฟดริป ออกแสวงหาน้ำร้อน ปอ เจ้าหน้าที่ที่นี่เห็นฉันถือกระบอก ถามว่า "ครูจะเอาน้ำร้อนไหมครับ ผมต้มให้" ฉันรู้สึกได้เลยว่าชีวิตกำลังเริ่มดีขึ้นแล้ว ความเมตตาทำให้โลกหมุนไปจริงๆ
นอนเต็นท์มีข้อดีคือร้อน นอนตื่นสายไม่ได้ เด็กๆ ทยอยกันตื่น บางคนจัดการกับตัวเองก่อนแล้วค่อยไปปลุกเพื่อน ฉันให้ทุกคนนอนแยกเต็นท์ เพื่อจะได้ฝึกอยู่คนเดียวและจะได้ไม่คุยกันมาก
เป็นครั้งแรกของค่ายที่เรานั่งเรือ เห็นชาวบ้านมาตกปลา เห็นขยะตามแนวฝั่งเป็นระยะๆ
พอไปถึง ต้นลานจำนวนมากต้อนรับเรา พี่แก้วบอกว่าที่นี่มีต้นลานมากกว่าอช.ทับลาน คนสมัยก่อนเอาใบลานมาทำสมุด เราเริ่มเดินไปสู่ห้วยปะตง เจ้าหน้าที่ชี้ให้เด็กดูใบไม้ ดอกไม้ ร่องรอยสัตว์ ตัดหวายมาให้กินน้ำ
เราพักกินอาหารเที่ยงที่ห้วยปะตง ซึ่งร่มครึ้มและเหมาะกับกับการพักเพราะมีน้ำ แต่ละคนก็เอาน้ำดื่มและน้ำต้มมาม่ามา แต่ถ้าไม่มีจุดเติม ขากลับก็จะลำบาก
ฉันได้เรียนรู้จากมูว่าให้พกอาหารแห้งหรืออาหารกระป๋องมา เราจะได้ดูแลตัวเองได้ และไม่ต้องทำ ฉันเอากราโนล่า ปลากระป๋อง ๑ กป. เมล็ดทานตะวัน และน้ำเต้าหู้กล่องไป กาแฟดริปด้วย
วิชัยทำค่ายหลังเดินธรรมยาตราลำปะทาว ให้เด็กม.ปลายโรงเรียนรุ่งอรุณ มาหลายปี วิชัยบอกว่าประเด็นที่เด็กพูดมา ที่เกี่ยวกับการอยู่กับปัจจุบัน การทำในสิ่งที่ไม่เคยทำ เป็นสิ่งที่รร.รุ่งอรุณอยากให้เด็กได้เห็น
ฉันเสริมเรื่องการเปลี่ยนแปลงที่รวดเร็วของสมัยนี้ ความคาดเดาไม่ได้ที่เราเห็นจาก Covid-19 เราจะมีทักษะการเอาตัวรอดไหมในป่า เราจะรับการเปลี่ยนแปลงที่รวดเร็วนี้ได้ไหม รุ่นเด็กๆ ไม่มีความมั่นคงใดๆ เหมือนรุ่นพ่อแม่ แล้วจะอยู่อย่างไร
ฉันนึกถึงหนังสือ A Man Search for Meaning ของ Victor Frankl แล้วเล่าให้เด็กๆ ฟังว่า Dr. Frankl พบว่าคนที่รอดจากค่ายกักกันเอาช์วิทซ์ ไม่ใช่คนที่แข็งแรง แต่เป็นคนที่รู้ความหมายในการมีชีวิตของตัวเอง วิชัยเสริมว่ามีป้าคนหนึ่ง รอดจากค่ายเพราะแกคุยกับต้นไม้ต้นหนึ่งที่โผล่มาจากรั้วค่ายทุกวัน และป้าเฝ้ารอให้ต้นไม้นี้ออกดอก
ฉันบอกเด็กๆ ว่ามนุษย์เราขาดหลายสิ่งหลายอย่างได้ แต่ไม่สามารถทนความทุกข์ที่ไม่มีความหมายได้
มูพูดว่า เราเป็นคนอีกรุ่นหนึ่งที่ต้องการส่งต่อสิ่งที่เราคิดว่าดีที่สุดไปสู่รุ่นต่อไป เช่น ความอดทน ทักษะการดำรงชีวิต
 |
| ความงามเล็กๆ |
ขาเดินกลับ เดินกันเร็วมากๆ เราได้เห็นร่องรอยที่หมีปีนต้นไม้ แล้วฉีกเปลือกไม้เพื่อหาอาหาร เห็นหลุมที่หมูป่าขุดหารากไม้
เมื่อถึงค่าย ก็แยกย้ายกันทำอาหาร แล้วเจอกันตอนค่ำ ซึ่งเป็นกิจกรรมหลักของค่าย ที่ไม่เคยซ้ำกันเลยซักปี และไม่รู้ล่วงหน้าด้วยว่าจะทำอะไร มูบอกว่าก็พยายามคิดมาก่อนนะ แต่ท้ายที่สุด ก็ใช้ญาณทัศนะในการเลือกว่าจะเอาอันไหน กิจกรรมนี้ขึ้นอยู่กับกลุ่มคนที่มา จักรวาลจัดสรรกิจกรรมให้เหมาะกับโจทย์ของคนที่มา
มูให้ชื่อว่า "ร่างทรง" คือ เราอธิบายสถานการณ์ของเรา คู่กรณีที่เราอยากจะคลี่คลายด้วย แล้วให้เราเลือกคนในวง หรือบางทีก็รับอาสาคนในวงมาเป็นร่างทรงของคู่กรณีเรา ร่างทรงอาจจะพูดกลับมาก็ได้ แล้วแต่เจ้าของเรื่องเลือก มูทำตัวอย่างให้ดู ฉันเคยทำกิจกรรมนี้แล้วตอนอยู่ในเควสของตัวเอง แต่ใช้จินตนาการกองหินเป็นคู่กรณีแทน ซึ่งฉันไม่ได้ให้พูดกลับ
ในคลาสเทอมนี้ แจ๊ค (ชื่อสมมติ) ที่เพื่อนๆ แทบไม่เคยเห็นมาเรียนในคลาสไหน มาเรียนด้วย แจ๊คเคยประชดพ่อด้วยการไม่เรียน อยู่ในห้องเล่นเกมอย่างเดียว อัศจรรย์ที่มันยังอยู่ได้ถึงปีสี่ทั้งที่เหลือวิชาที่ยังไม่ได้ลงอีกเยอะมากและเกรดเฉลี่ยก็ร่อแร่ ตอนนี้แจ๊คเหมือนเมล็ดพันธุ์ที่ฝังอยู่ในดินแล้วเพิ่งจะงอก เริ่มกลับมาใส่ใจเรื่องเรียน คะแนนสอบกลางภาคดีขึ้นอย่างผิดตา กิจกรรมกลางคืนทั้งสองครั้ง แจ๊คพูดคนแรก ฉันรู้สึกดีใจกับการเกิดใหม่ของมัน ถึงอนาคตจะไม่ง่าย แต่ก็ดีกว่าหลบอยู่ในถ้ำเล่นเกม
ฉันคิดว่าคืนนี้เป็นคืนของดาว (ชื่อสมมติ) โดยบังเอิญบนรถตู้ไปสลัมคลองเตย ฉันคุยกับดาวถึงแม่ของนางๆ บอกว่าแม่เสียแล้วตอนนางอยู่ปี 1 และไม่ได้อยู่ตอนแม่ตายเพราะติดสอบดรอว์อิ้ง งวดนี้ดาวก็มาเล่าเรื่องนี้พร้อมน้ำตา มูให้ฉันอาสาเป็นแม่ ถามดาวว่าจะเลือกให้แม่นั่งหรือนอน ดาวเลือกนั่ง ดาวคร่ำครวญไปเรื่อยๆ แบบไม่ปล่อยฉัน จนมูต้องแยกดาวออกมาและกระซิบอะไรบางอย่าง แล้วให้ฉันนอนลง มูบอกให้ดาวบอกลาแม่ ดาวบอกว่า แม่สู้ๆ นะ อยู่กับหนูนะ จนมูต้องมากระซิบอีกรอบว่าบอกลาแม่ได้แล้ว ดาวก็โผกอดฉันและร้องไห้จนตัวสั่น ณ จุดๆ นั้น ฉันรู้ว่า แม่ดาวเลือกที่จะจากไปตอนดาวไม่อยู่ เพราะถ้าอยู่ก็จะเป็นแบบนี้ และแม่จะไปไม่ได้ ฉันบอกดาวในประเด็นนี้ และบอกว่า แม่สู้เต็มที่แล้ว และแม่ไม่ไหวแล้ว ดาวก็ยังน้ำตาไหลเรื่อยๆ ฉันรู้สึกว่ายังไม่พร้อมจะปล่อยกลับไปนั่ง และคิดว่าอยากถ่ายทอดพลังงานให้
 |
| อุดมสมบูรณ์ขนาดมีปูในห้วย |
ฉันคิดว่าจักรวาลเตะเราจากภูเขามาที่ลานโล่งกว้างที่พระจันทร์อาบแสง เพราะว่าถึงเวลาที่ดาวจะได้คลี่คลายประเด็นตัวเอง
ฉันยังไม่ได้เช็คกับนางว่าหลังจากค่าย นางเป็นอย่างไร
เรื่องของฉันเป็นเรื่องสุดท้าย ฉันเขียน Appreciation notes ถึงเพื่อนรอบตัว ถึงคนในครอบครัวแทนการ์ดปีใหม่ และฉันไม่ได้เขียนถึงแม่เพราะแม่เสียชีวิตไปสิบปีแล้ว มูมาเป็นตัวแทนแม่ของฉัน ฉันก็ได้ขอบคุณแม่ แบบที่ไม่เคยบอกเค้าตอนเค้ายังมีชีวิตอยู่ แม่เป็นไอดอลของฉันและฉันจำหลายเรื่องที่แม่สอนได้ มูเป็นเพื่อนสนิท จึงรู้เรื่องราวและตอบว่า การที่หญิงได้ใส่ชุดของแม่ก็เป็นสัญลักษณ์ว่าแม่ยังอยู่ในตัวหญิง แล้วเราไปเที่ยวกันนะ ฉันนึกถึงตอนเด็กๆ ที่แม่บ้างาน และฉันเสียใจและโกรธที่โดนแม่เทประจำ ฉันรู้สึก complete กับแม่ในระดับหนึ่ง
ก่อนจะปล่อยไปนอน ฉันขอให้มู ground ทุกคน ปล่อยพลังงานลงดินเพราะอยู่ในตัวเยอะมาก เดี๋ยวจะนอนไม่ได้ มูให้ทุกคนยืนเท้าเปล่าสัมผัสพื้นดิน ยืนผ่อนคลาย แล้วถ่ายพลังงานลงเท้าเข้าสู่ผืนดิน
วันสุดท้าย
เมื่อคืนไม่มีเสียงดนตรี เพราะน่าจะเหนื่อยกัน เราเจอกัน 9.30 น. มูให้นั่งริมน้ำ สอนให้มองแบบกว้างๆ แล้วให้ทำกิจกรรม "เขียนสะท้อน" แล้วเขียนกลอนไฮกุ (เพื่อสรุปทั้งหมด) และเขียนจดหมายขอบคุณเจ้าหน้าที่อุทยาน ซึ่งปกติรับแขกแค่ 2-3 คนเพราะไม่มีไฟฟ้าจึงไม่มีใครมา ห้องน้ำสร้างมาสิบปียังใหม่อยู่ |
| สภาพหลังค่าย |
จากนั้นก็ให้"กอด" สร้างวงกลมซ้อนวงกลม คนวงในกอดคนวงนอก และเช็คเอาท์
รถกระบะของเจ้าหน้าที่และวิชัยไปส่งเราด้านหน้าที่ถนนดี รถตู้มารอแล้ว 1 คัน อีกคันโทรตาม
เมื่อมาถึงมก. กลุ่มนี้ยังอิดออด อยู่ด้วยกัน ฉันก็ไปกินข้าวกับมู แล้วก็เช็คเอาท์กัน
ตอนก่อนไปป่า ฉันกำลังเซ็งกับงานที่ทำ เพื่อนร่วมงานบางคน พอไปป่ากลับมาแล้วมันหายไปเลย ไม่ได้คิดเรื่องนี้ อยู่ๆ มันก็หายไปเอง เหมือนสิ่งดีๆ ที่ได้เจอมันมากกว่าเรื่องโง่ๆ ที่เราดันไปใส่ใจ เรื่องที่ดีมีสเกลที่ใหญ่กว่าเรื่องเซ็งอย่างมาก จนเรื่องเซ็งไม่อยู่ในหัวใจอีกต่อไป
Comments